Kompanzasyonda Yenilikçi Yaklaşımlar

Kompanzasyonda Yenilikçi Yaklaşımlar

Fabrikalarda, işletmelerde ve mağazalarda değişen yük profilleri ve ihtiyaçlar neticesinde, kompanzasyon sistemlerinin projelendirilmesi ve işletilmesi aşamalarında karşılaşılan ihtiyaçlar için geleneksel çözümler yerine artık yeni teknolojiler uygulanmaya başlandı.

Son dönemlerde özellikle orta gerilimden özel izoleli akım transformatörleri yardımıyla akım bilgisi alınarak yapılan kompanzasyon konusunda çok yeni teknolojiler ve ürünler piyasaya çıktı.

Kompanzasyonda orta gerilim’ den (OG) akım referansı almaya neden ihtiyaç duyuluyor ?

Özellikle elektrik sayaçları Orta Gerilim (OG) güç transformatörünün girişinde bulunan tesis ve işletmelerde kullanılan enerjinin belirli zaman periyodunda minimum seviyede olduğu (mevsimlik çalışma, sezonluk çalışma) işletmeler
Transformatörlerin çok düşük yüklerde çalıştığı işletmeler
Yeraltı kablolarının kapasitif etkilerinin fazlaca yaşandığı işletmeler
Ölçüm noktasında birden çok transformatörün bağlı olduğu işletmeler
Güneş Enerji Santrali GES iç tüketimin olduğu işletmelerde OG’den referans alınarak yapılan kompanzasyon problemleri sıkıntısız çözüyor. Alışılagelmiş
kompanzasyon sisteminde transformatörün boşta kayıpları göz önüne alınarak akım transformatörünün hemen önüne bağlanan sabit kondansatörlerle olabilecek cezai durumların ve kayıpların önüne geçilmeye çalışılıyordu. Ancak yukarıda belirttiğimiz uygulama alanlarındaki yük değişimleri nedeniyle transformatörleri kayıpları değişmekte buna bağlı olarak sabit grup olarak tesis edilen kondansatör güçlerin de değişmesi gerekmektedir. Pratikte sabit grup kondansatör değerini sürekli değiştirmek her zaman mümkün olmaz. Bütün bu uygulamaya yönelik ihtiyaçlar üreticileri bu alanda yeni nesil röleler üretmeye teşvik etti. Orta gerilimden akım bilgisinin almanın en büyük avantajı transformatörün değişken olan boştaki ve yük durumundaki reaktif ihtiyacını görüp otomatik olarak kompanzasyon imkanı sağlamasıdır.

Tüm bu problemlerin yaşandığı tesis ve işletmelerin OG orta gerilim trafosunun girişindeki XLPE kablosuna monte edilen özel dizayn edilmiş izoleli 3 adet akım tranformatörleri üzerinden akım bilgisi alınarak yapılacak ölçümlerle işletmelerdeki kompanzasyon problemleri zahmetsizce gideriliyor.

Teknolojik gelişmeler sadece bunla da sınırlı değil. Yeni nesil rölelerde orta gerilim tarafından alınan 3 adet akım bilgisi dışında alçak gerilim kompanzasyon şalteri sonrasında aynı röleye bağlanacak ekstra 3 adet akım transformatörü sayesinde kullanıcılar artık sistemde oluşabilecek sıkıntılar (kompanzasyon kontaktörü yapışması ve olası arızaları, kademelerde bulunan sigortaların durumu ve olası arızaları, kondansatörlerin kapasite değerleri) hakkında daha hassas bilgi sahibi olabiliyorlar.Endüstri 4.0’a doğru hızla yol olunan şu günlerde bu tür bilgiler kompanzasyon sistemlerinde de kullanıcılar ve işletme sahiplerine durum teşhisi yapma, arızları teşhis etme, bakımı planlama şansı sunuyor.

SVC’li yada piyasada bilinen adıyla sürücülü kompanzasyon için yenilikçi çözümler;

Günümüzde yüklerin dengesiz olduğu yada çok hızlı değiştiği kaynak makinesi, ark ocağı, punto makinesi gibi yüklerin olduğu işletmeler için sürücülü kompanzasyon sistemleri tasarlanıyor. Sürücülü kompanzasyon sistemi sayesinde artık bir kısım ticarethane ve işletmelerde LED uygulamasının ve UPS’lerin yoğun kullanılması ile oluşan kapasitif yüklerde sorun olmaktan çıkıyor. Sadece hızlı değişen yükler için değil aynı zamanda dengesiz yüklerin olduğu işletmelerin kompanzasyon uygulaması içinde çok sıklıkla tercih edilmeye başlayan bu uygulamada sürücü kendisine bağlı olan şönt reaktörü, sistemin kapasitif yük durumuna göre çok küçük parçalara bölerek ihtiyaç kadarını devreye alıyor. Sürücülü kompanzasyon sistemlerinde sürücüler ihtiyaç olan reaktif güce göre şönt rektörleri tetikleyerek devreye alırlar. Sistemin ihtiyacına göre ve yapılan projelendirmeye göre örneğin her faza tek fazlı (monofaze)1,66 kVAr şönt reaktör tesis edilmiş bir işletmede, sistemin ihtiyacı kadar şönt reaktörü tetikler.